Różnice między sokiem, nektarem i napojem. Dość często się zdarza, że widząc na opakowaniu napis „owocowy”, mamy przekonanie o pełnej wartości odżywczej kupowanego produktu.
Czy na pewno wiemy, co tak naprawdę pijemy?
SOK OWOCOWY
Trzeba mieć na uwadze, że w świetle obowiązującego prawa sok i napój to dwa całkowicie różne produkty. Przepisy dokładnie precyzują bowiem, czym jest sok owocowy. Wymogi, jakie muszą spełniać w tym zakresie producenci, są określone w unijnych przepisach odnoszących się do soków owocowych i nektarów.
Oprócz postawienia sokom podstawowego wymogu, tj. otrzymywania ich ze zdrowych i dojrzałych, świeżych, schłodzonych lub zamrożonych owoców, zwrócono uwagę na cechę, którą w sokach cenimy najbardziej.
Chodzi o charakterystyczny kolor, aromat i smak typowy dla soku z danego owocu. Wymóg ten oznacza po prostu, że sok, który kupujemy w sklepie, powinien wyglądać, pachnieć i smakować podobnie do typowego soku owocowego zrobionego przez nas np. w domu. Kolejną istotną cechą soków owocowych jest to, że mogą one zawierać jedynie naturalne cukry. Dodawanie jakichkolwiek cukrów czy słodzików jest zabronione. Produkt, do którego takie substancje zostałyby dodane, nie może być oferowany do sprzedaży pod nazwą „sok owocowy”. Co więcej, zabronione jest również dodawanie substancji konserwujących, barwników i aromatów innych, aniżeli pochodzące z owoców i warzyw, z których sok jest produkowany. Powyższe oznacza, że dostępne w sklepach soki stanowią w pełni naturalne produkty, do których prawodawca unijny zezwala dodawać jedynie witaminy i składniki mineralne. Nie dajmy się zatem zwieść hasłom reklamowym typu „bez konserwantów” lub „bez dodatku cukru”, ponieważ każdy napój będący sokiem nie powinien – ze względów prawnych – zawierać takich składników. Warto dodać, że na potrzeby wskazanej powyżej dyrektywy unijnej za owoce uznane zostały również pomidory. W przypadku soku pomidorowego dopuszczalne jest dodawanie soli, przypraw i aromatycznych ziół.
NEKTAR OWOCOWY
Podstawową różnicę między nektarami a sokami stanowi zawartość cukru i wody. Do nektaru, podobnie jak do soku owocowego, zabronione jest dodawanie substancji konserwujących, barwników i aromatów innych niż pozyskane z owoców i warzyw. Podstawową różnicę między nektarami a sokami stanowi zawartość cukru i wody. Przepisy zezwalają bowiem na dodawanie tych składników do soków owocowych, a powstała z nich mieszanka soku, wody i cukru (lub miodu) jest nektarem owocowym. Innymi słowy nektar to rozwodniony sok owocowy. Proporcje wskazanych składników nie są jednak dowolne. Należy pamiętać, że zgodnie z obowiązującym prawem ilość cukru lub miodu dodanego do nektaru nie może przekraczać 20% łącznej masy produktu. Ponadto minimalna ilość najzdrowszego składnika, czyli soku owocowego, zależy od tego, z jakich owoców jest wytwarzany. Przykładowo, nektar z czarnej porzeczki, bananów lub liczi powinien zawierać co najmniej 25% soku lub przecieru z tych owoców, podczas gdy minimalna ilość soku w nektarze z jabłek, gruszek, pomarańczy lub brzoskwiń powinna wynosić aż 50%. Obowiązujące normy dotyczące zawartości soku owocowego są stosunkowo niższe w odniesieniu do owoców o kwaśnym smaku (np. czarnej porzeczki), a także do tych, z których trudno pozyskać sok (np. bananów). Czy nektar to zatem produkt gorszej kategorii? Do nektaru, podobnie jak do soku owocowego, zabronione jest dodawanie substancji konserwujących, barwników i aromatów innych niż pozyskane z owoców i warzyw. Dodatkowo możliwe jest wzbogacanie nektaru owocowego o witaminy i sole mineralne. Można zatem zaryzykować stwierdzenie, że nektary są „oszukanymi” sokami, a kupując je, płacimy również za dodaną do soku wodę i cukier.
NAPOJE OWOCOWE I O SMAKU OWOCOWYM
Obowiązujące przepisy nie definiują produktów będących napojami. Z tego względu przyjmuje się, że napojem jest każdy płynny produkt, który nie jest sokiem lub nektarem. Możemy zatem wyróżnić napoje owocowe, owocowo-warzywne, warzywne czy napoje o smaku owocowym. Dość wskazać, że te ostatnie w ogóle nie zawierają owoców, a jedynie sztuczne aromaty i barwniki
Składy poszczególnych produktów
- SOK: sok pomarańczowy 100% z zagęszczonego soku, witamina C
- NEKTAR: woda, sok pomarańczowy z zagęszczonego soku (23%), syrop glukozowo-fruktozowy (G) i/lub cukier (D), sok z marchwi z zagęszczonego soku (6%), przeciery z: bananów (2%), brzoskwiń, gujawy i papai, soki z zagęszczonych soków z: ananasów (1,5%), jabłek, cytryn, mango (0,3%), marakui, kokosa, liczi (0,05%), figi kaktusowej, kiwi i limetki, regulator kwasowości – kwas cytrynowy, witaminy: A, C, E, B6, B12, tiamina, ryboflawina, niacyna, biotyna, kwas foliowy i kwas pantotenowy, aromat, D, G – w zależności od użytego składnika
- NAPÓJ: woda, sok jabłkowy z zagęszczonego soku (19%), syrop glukozowo-fruktozowy (G) i/lub cukier (D), sok gruszkowy z zagęszczonego soku (1%), regulator kwasowości – kwas cytrynowy, aromat, D, G – w zależności od użytego składnika.
PODSUMOWUJĄC
Z powyższych produktów zdecydowanie najzdrowszy jest SOK 100%, ponieważ zawiera jedynie naturalne cukry, a także pozbawiony jest barwników i konserwantów. Nektar z kolei nie ma sztucznych barwników i konserwantów, jednak w jego składzie znajdziemy również cukier dodany. Napój to najgorszy z możliwych wyborów, ponieważ oprócz tego, że zasypany jest cukrami to jeszcze jest bogaty w sztuczne barwniki, konserwanty i stabilizatory, które mają negatywny wpływ na nasze zdrowie. Pamiętajmy, że nawet wybierając sok 100% będzie on wciąż źródłem cukrów prostych (pomimo że naturalnych), który spożywany w nadmiarze może prowadzić do wzrostu masy ciała
